Przepuklina pachwinowa - jak wykryć

Badania w dziedzinie medycyny dokonały tak olbrzymiego postępu, że dziś, praktycznie biorąc, nikt już nie jest zdrowy - Bertrand Russell. Przyjmując to założenie jako pewnik, każdy musi coś u siebie znaleźć. Mimo, że nie jestem hipochondrykiem i większość tak zwanych dolegliwości zrzucam na swój wiek, to zainteresowanie pewnymi objawami pomogło mi uniknąć poważnych problemów.
Jak zwykle zacznijmy od odrobiny teorii. Przepuklina pachwinowa należy do przepuklin brzusznych, która powstaje poprzez tworzenie się uchyłka otrzewnej i jego wypuklenie poza powłoki jamy brzusznej przez wrodzone lub nabyte otwory w ścianie jamy brzusznej. Stan taki stwarza możliwość stałego bądź okresowego przemieszczania narządów jamy brzusznej poza miejsce ich prawidłowej lokalizacji. Jest to przepuklina zewnętrzna tzn. widoczna na zewnątrz. Poza nimi istnieją bowiem powstałe na drodze podobnego mechanizmu przepukliny wewnętrzne, w których nie można zaobserwować uwypuklenia zewnętrznego. Zasadą jest, że jeśli nie ma uchyłka otrzewnej nie mówimy o przepuklinie ale o wypadnięciu trzew.

Przepukliny pachwinowe są najczęściej spotykanym rodzajem przepuklin. Występują one cztery razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Przyczynami wytworzenia się przepukliny są wady rozwojowe w budowie ściany jamy brzusznej oraz wzmożenie tzw. tłoczni brzusznej, która wywiera wpływ na zmianę ciśnienia śródbrzusznego. Podczas kaszlu, kichania, porodu, oddawania stolca, wysiłków fizycznych nasila się działanie tłoczni brzusznej i wrasta ciśnienie wewnątrzbrzuszne a ściana brzucha w warunkach prawidłowych opiera się siłom na nią działającym. Jednakże gdy działanie tłoczni brzusznej trwa zbyt długo i często się powtarza, w miejscach osłabienia powłok brzucha dochodzi do powstania rozstępów. Mały początkowo rozstęp powiększa się i przekształca we wrota przepukliny.

Przepuklina pachwinowa może nie powodować żadnych dolegliwości a stwierdza się jej obecność często przypadkowo. Częściej zauważamy przejściowe bóle, poczucie ciążenia, pieczenia lub napięcia nasilające się w czasie wysiłków fizycznych, zlokalizowane w okolicy pachwinowej. Zdarzają się przejściowe zaparcia, wynikające z upośledzonej okresowo drożności jelit. W pełni rozwinięta przepuklina zewnętrzna ma postać kulistego uwypuklenia powłok brzucha powiększającego się podczas kaszlu i pozycji stojącej. Uwypuklenie to zwykle zmniejsza się w pozycji leżącej. W dotyku wyczuwa się elastyczny, miękki twór, którego zawartość udaje się odprowadzić do jamy brzusznej pod wpływem lekkiego ucisku.

Rozpoznanie

Rozpoznanie przepukliny pachwinowej zwłaszcza w jej postaci rozwiniętej nie przedstawia zwykle większej trudności. Przepukliny pachwinowe można rozpoznawać w pewnych okresach ich trwania:

* Przepukliny początkowe - istnieją wówczas gdy wspomniany wyżej uchyłek otrzewnej jest w fazie tworzenia się. Stan ten praktycznie sprowadza się do możliwości wyczucia palcem lekkiego uderzenia np. podczas kaszlu, w miejscu gdzie mówiąc najkrócej powstanie przepuklina. W tej fazie przepuklina pachwinowa nie jest widoczna, jest jedynie wyczuwalna.
* Przepuklina pachwinowa niezupełna - w fazie tej nie przekroczyła ona jeszcze przejścia z kanału pachwinowego na zewnątrz.
* Przepuklina całkowita - staje się możliwa do zaobserwowania na zewnątrz. Jest to przepuklina, która opuściła kanał pachwinowy i objawia się jako uwypuklenie różnej wielkości. Najczęściej jest to wielkość dużej fasoli, śliwki, mandarynki.
* Przepuklina która przemieściła się do moszny u mężczyzn lub wargi sromowej większej u kobiet. Nosi ona nazwę przepukliny mosznowej. W skrajnych przypadkach może przybrać wielkość głowy dziecka.

Rozpoznanie przepukliny, która osiągnęła znaczne rozmiary nie stwarza trudności.

Jednakże aby do takiego stanu nie doprowadzić warto czasem kontrolować okolice pachwin. Nawet stan początkowy można wyraźnie wyczuć. Jednym z ciekawych objawów powstawania przepukliny pachwinowej może być ból jądra. Wspominam o tym, gdyż wcześniej winę za te okresowe bóle zrzucałem na wcześniej stwierdzone żylaki powrózków, co u wysokich mężczyzn jest prawie normą. W związku z przeziębieniem męczył mnie kaszel podczas którego w pachwinie odczuwałem lekki ból. Po przyłożeniu dłoni do pachwiny w momencie kaszlnięcia wyczułem wyraźne chwilowe nabrzmienie wielkości śliwki. Powtórzyłem to kilka razy i prawie wpadłem w histerię nie mając pojęcia co to takiego. Już następnego dnia byłem u lekarza. Stwierdził przepuklinę i dostałem skierowanie do chirurga. Jak się okazało było to stadium początkowe z zaleceniem szybkiego zabiegu w celu uniknięcia powiększenia przepukliny i zapewne komplikacji jakie w takich przypadkach powstają, ale o nich za chwilę.

Leczenie

Leczenie operacyjne przepuklin jest jedynym postępowaniem, które może przynieść pełne wyleczenie. Wykonuje się wiele odmian technik operacyjnych uzależniając ich dobór od konkretnych warunków u danego pacjenta, np.: czas trwania przepukliny, ewentualne niepowodzenia wcześniejszych operacji przepukliny tzw. wznowy. Sposoby przeprowadzanych operacji mają wprawdzie między sobą różnice techniczne jednak przyświeca im wspólny cel, którym jest zamknięcie wrót przepuklinowych i takie wzmocnienie ściany kanału pachwinowego, ażeby uzyskać odtworzenie warunków anatomicznych jakie występują w stanie zdrowia. W przypadku zaistnienia dużych ubytków w ścianie jamy brzusznej, stosuje się wzmocnienia przy pomocy siatek z tworzyw sztucznych takich jak dakron, teflon lub terital.

Operacje przepuklin pachwinowych są zabiegami obarczonymi raczej małym ryzykiem operacyjnym. Podeszły wiek i zaburzenia ze strony układu krążenia i oddechowego mogą wpływać na zaistnienie powikłań pooperacyjnych w 2-4 % przypadków. Na zabieg operacyjny należy się decydować możliwie wcześnie, ponieważ wynik operacji jest tym lepszy im mniejsze są wrota przepuklinowe.

W przygotowaniu przedoperacyjnym ważne są informacje pacjenta na temat ewentualnych uczuleń na środki do znieczulenia miejscowego lub inne leki, gdyż operacje przepuklin pachwinowych mogą być wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Lekarz zabronił mi palenia papierosów na 24 godziny przed zaplanowanym zabiegiem - pewnie i to ma jakieś znaczenie. O znieczuleniu podpajęczynówkowym, czyli mówiąc normalnie - w kręgosłup, napiszę zapewne przy okazji, bowiem strach przed sparaliżowaniem, którym straszą niektórzy pacjenci oraz wrażenia w trakcie i po, zasługują na ich osobne potraktowanie.

Powikłania przepukliny, czyli czas postraszyć

Najgorsze co może się zdarzyć przy przepuklinie to jej uwięźnięcie. Powstaje poprzez zaciśnięcie wrót przepukliny, które chwilowo uległy rozszerzeniu np. podczas podnoszenia ciężaru powodując uwięzienie zawartości przepukliny (najczęściej jelita) i które po ustaniu wysiłku uległy ponownemu zwężeniu zaciskając jelito. Stan ten nieuchronnie prowadzi do niedokrwienia ściany jelita, wskutek zaciśnięcia naczyń krwionośnych a następnie do martwicy jelita. Jeśli stan zaciśnięcia naczyń krwionośnych trwa od początku incydentu rozwija się zgorzel jelita lub narządu. Zgorzel jest powikłaniem martwicy tkanki, która uległa jej z powodu niedokrwieniu. Narząd pozbawiony dopływu krwi ulega martwicy, ustają w nim funkcje życiowe, bo krew tej części narządu ani nie odżywia ani nie odprowadza z niej substancji szkodliwych tam wytworzonych. Na takim podłożu dochodzi do rozwoju bakterii beztlenowych. W następstwie uwięźnięcia jelita rozwija się dość szybko niedrożność mechaniczna jelit. Jest to stan przebiegający burzliwie wśród objawów takich jak: wymioty, nudności, ból i nierzadko omdlenia. Ciężki stan chorego ulega w krótkim czasie gwałtownemu pogorszeniu. Wystąpienie takiego stanu podczas przebiegu przepukliny dotychczas nie powikłanej, wymaga niezwłocznego porozumienia się z lekarzem. Przy odrobinie wyobraźni zauważamy obrzydliwość tej sytuacji. Może i dobrze, bo tego nie wolno sobie pokpić i na zabieg należy zdecydować się jak najszybciej.

Kolejnym powikłaniem może być zapalenie worka przepuklinowego - występuje ono często w związku z urazami mechanicznymi. Stan ten jest niekiedy bardzo trudny do odróżnienia od omówionego wyżej uwięźnięcia przepukliny. Objawy zapalenia worka przepuklinowego są podobne do uwięźnięcia jej, jednak nieco mniej gwałtowne. Różnicowanie tych dwu stanów jest możliwe jedynie przez lekarza. Nie należy więc zwlekać z zasięgnięciem fachowej porady.

I na koniec - zrosty, jako wynik przebytych zapaleń powodują utratę ruchomości zawartości przepukliny. Przepuklina staje się wówczas nieodprowadzalna.

Myślę Panowie, że teraz warto szybko sprawdzić czy coś się nie dzieje. Samokontrola jak pisałem jest prosta: ręka w pachwinie, mocne kaszlnięcie, albo i kilka dla pewności i spokojnie siadamy do dalszych czynności. Jeśli jednak coś się dzieje to jutro do lekarza. Jeżeli jednak się wahacie - proponuję ponowne przeczytanie informacji o powikłaniach.